Hàng triệu mét khối đất đá thải từ ngành khai thác than đang trở thành nguồn tài nguyên mới cho sự phát triển kinh tế bền vững tại tỉnh Quảng Ninh. Với quyết định triển khai kế hoạch sử dụng nguồn tài nguyên này, tỉnh hy vọng không chỉ cải thiện môi trường mà còn tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh hấp dẫn.
Tình hình khai thác và lượng đất đá thải
Quảng Ninh có hệ thống các mỏ than rộng lớn nằm dọc theo Đông Triều, Uông Bí, Hạ Long và Cẩm Phả, dẫn đến việc hình thành khoảng 2,1 tỷ mét khối đất đá thải. Theo dự báo, mỗi năm tỉnh này sẽ tăng thêm trung bình khoảng 150 triệu mét khối. Lượng đất đá thải này được sử dụng để lấp lại các moong khai thác, cải tạo môi trường và phục vụ cho các dự án xây dựng, từ đó giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước và tăng hiệu quả kinh tế trong ngành than.
Nguy cơ ô nhiễm và biện pháp xử lý
Bãi thải mỏ, nơi chứa đựng lượng lớn đất đá thải, đã đạt đến độ cao như núi, gây ra nguy cơ sạt lở và phát tán bụi ô nhiễm. Chủ trương sử dụng đất đá thải làm vật liệu san lấp, vật liệu xây dựng sẽ giúp giảm áp lực của các bãi thải, đồng thời góp phần quan trọng trong việc xử lý ô nhiễm môi trường.
Chính sách và quy định liên quan
Theo Nghị quyết số 10 ngày 26/9/2022 của Tỉnh ủy Quảng Ninh, tỉnh đã yêu cầu chấm dứt khai thác đất, đá đồi tự nhiên tại nhiều địa bàn và chuyển hướng khai thác, sử dụng đất đá thải từ các mỏ than. Điều này nhằm phát triển kinh tế tuần hoàn, áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường cùng với việc đáp ứng nhu cầu trong các dự án xây dựng.
Trong nỗ lực tìm kiếm hướng đi mới cho đất đá thải, Tập đoàn Công nghiệp than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã có những động thái tích cực trong việc bán đất đá thải cho các doanh nghiệp có nhu cầu sử dụng làm vật liệu xây dựng. Đây được coi là “mỏ vàng” mới cho Quảng Ninh, khi mà nhu cầu về vật liệu san lấp và cát ngày càng khan hiếm.
Quy hoạch khai thác đất đá thải đến 2030
Lãnh đạo TKV cho biết, định hướng quy hoạch khai thác đất đá thải trên địa bàn Quảng Ninh sẽ tập trung vào các khu vực có nguồn phát sinh lớn từ các mỏ khai thác lộ thiên. Việc khai thác sẽ ưu tiên thực hiện ngay trong quá trình khai thác than nhằm giảm thiểu ảnh hưởng đến môi trường cũng như tăng hiệu quả kinh tế.
Theo quy định hiện hành, đất đá thải được xem như “khoáng sản đi kèm”, điều này có nghĩa là TKV cần làm việc với các dự án khác để xác lập nhu cầu sử dụng và lập phương án thu hồi đất đá thải trước khi được cấp phép.
Tác động pháp lý và khó khăn trong khai thác
Khó khăn lớn nhất trong việc khai thác đất đá thải liên quan đến thời gian của giấy phép khai thác than. Nếu không thực hiện đúng tiến độ theo giấy phép, hoạt động khai thác có thể bị dừng lại, gây khó khăn trong việc cung cấp vật liệu cho các dự án. Lãnh đạo TKV nhấn mạnh rằng việc sử dụng đất đá thải không chỉ là nhu cầu bức thiết mà còn là giải pháp tối ưu cho Quảng Ninh trong việc phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Đề xuất cải cách và cơ hội cho doanh nghiệp
TKV đang phối hợp với tỉnh Quảng Ninh để tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến phương án khai thác đất đá thải. Tập đoàn cũng đề xuất với các cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định pháp luật hiện hành để đất đá thải không còn bị coi là “khoáng sản đi kèm”, từ đó rút ngắn thời gian và thủ tục cấp phép.
Nhiều doanh nghiệp trong tỉnh cho rằng đây là thời điểm tốt để khai thác “mỏ vàng” này, và họ sẵn sàng tham gia nếu tỉnh tạo điều kiện kịp thời. Họ nhấn mạnh rằng việc đầu tư vào dây chuyền sản xuất, hạ tầng cho việc ủy thác đất đá thải cần có nguồn lực lớn và thời gian dài, khiến không phải doanh nghiệp nào cũng đủ sức theo đuổi.
Một cái nhìn tích cực từ giới doanh nghiệp
Một lãnh đạo doanh nghiệp lên tiếng rằng nếu có tín hiệu rõ ràng từ lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, họ sẵn sàng đầu tư. Việc không nắm bắt cơ hội này có thể ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế của tỉnh, gây thiệt hại cho cả nền kinh tế và mất cơ hội vươn mình.
Tóm lại
Việc khai thác đất đá thải từ ngành than đang mở ra nhiều cơ hội phát triển cho Quảng Ninh, vừa giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, vừa tạo ra nguồn thu nhập mới cho tỉnh. Tuy nhiên, sự thành công của chủ trương này phụ thuộc vào việc tháo gỡ các vướng mắc pháp lý cũng như sự đồng thuận giữa các bên liên quan để đảm bảo tiến trình khai thác diễn ra thuận lợi và hiệu quả.
